تورنه شرکت تورنه – تولید، پرورش و صادرات گلهای کمیاب
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
در دنیای جدید ساخت‌وساز، سرعت، دقت و ایمنی سه عنصر کلیدی برای موفقیت پروژه‌های عمرانی محسوب می‌شوند. یکی از ابزارهای حیاتی که به تحقق این اهداف کمک می‌کند، آسانسور کارگاهی است. این دستگاه‌ها به‌عنوان راهکاری کارآمد برای جابجایی افراد، مصالح و تجهیزات در ساختمان‌های چندطبقه، برج ها یا پروژه‌های مرتفع شناخته می‌شوند.
در این مقاله به‌طور جامع و دقیق به بررسی انواع آسانسور کارگاهی، نحوه عملکرد، مزایا، معایب، نکات ایمنی و کاربردهای متنوع آنها در صنعت ساخت‌وساز خواهیم پرداخت.
انواع آسانسور کارگاهی بر اساس مکانیزم عملکرد
۱. آسانسورهای کارگاهی رک و پینیون (Rack & Pinion)
آسانسورهای رک و پینیون یکی از رایج‌ترین مدل‌های موجود در پروژه‌های ساختمانی هستند. در این نوع، کابین بر روی یک دکل فلزی نصب شده که دارای دنده‌هایی به‌نام رک است. موتور کابین با استفاده از چرخ‌دنده (پینیون) به این دنده‌ها قفل شده و باعث حرکت رو به بالا یا پایین کابین می‌شود.
آسانسورهای کارگاهی رَک و پینیون نوعی بالابر صنعتی هستند که برای حمل افراد و مصالح ساختمانی به‌صورت عمودی در پروژه‌های ساخت‌وساز به‌ویژه ساختمان‌های بلند استفاده می‌شوند. این سیستم بر پایه‌ی درگیری یک چرخ‌دنده (پینیون) با یک ریل دندانه‌دار (رک) طراحی شده است که به‌صورت عمودی روی دکل یا ستون فلزی نصب می‌شود. موتور الکتریکی، چرخ‌دنده را به حرکت در می‌آورد و این چرخ‌دنده با حرکت روی ریل، کابین آسانسور را بالا و پایین می‌برد.
از مهم‌ترین مزایای این نوع آسانسور می‌توان به عدم نیاز به چاه آسانسور، عملکرد مستقل و قابل اطمینان، و نصب آسان در نمای خارجی ساختمان اشاره کرد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود حتی در پروژه‌هایی که هنوز اسکلت ساختمان کامل نشده است نیز قابل استفاده باشد.
برخی از ویژگی‌های فنی رایج در آنها:
- ظرفیت بار بین ۱ تا ۳ تن یا بیشتر
- سرعت حرکت بین ۳۰ تا ۶۰ متر در دقیقه
- امکان افزایش ارتفاع تا بیش از ۲۰۰ متر
- دارای سیستم‌های ایمنی مانند ترمز اضطراری، کنترل اضافه‌بار و توقف اضطراری
این آسانسورها بیشتر در پروژه‌های بلندمرتبه مانند ساخت برج‌ها، پل‌ها، سیلوها، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها استفاده می‌شوند و به دلیل سرعت و ایمنی بالا، نقش مهمی در افزایش بهره‌وری کارگاه‌های ساختمانی دارند.
مزایای استفاده از آسانسور کارگاهی:
- کنترل دقیق حرکت
- توانایی حمل بار سنگین
- ایمنی بالا
معایب استفاده از آسانسور کارگاهی:
- مصرف برق نسبتاً زیاد
- هزینه اولیه بالا
۲. آسانسورهای سیم‌بکسل (Wire Rope Hoist)
این مدل معمولاً در پروژه‌هایی استفاده می‌شود که نیاز به جابه‌جایی در ارتفاع بالا دارند. در آن، کابین توسط سیم‌های فولادی (بکسل) به موتور متصل است و حرکت از طریق قرقره و درام انجام می‌شود.
خلاصه آسانسور سیم بکسل بیشتر برای برج‌های مرتفع و پروژه‌های بزرگ شهری است.
نحوه کارکرد این سیستم بدین گونه است که، کابین آسانسور توسط سیم‌های بکسل محکم به قرقره‌ای متصل است که با نیروی موتور چرخانده می‌شود و به این ترتیب آسانسور بالا و پایین می‌رود.
سیم‌بکسل‌ها به دلیل طراحی ساده، استحکام بالا و هزینه نسبتاً پایین نگهداری، در صنعت ساختمان بسیار محبوب هستند. اما محدودیت‌هایی هم دارند؛ از جمله نیاز به فضای بیشتر برای قرقره‌ها و سیستم تعلیق و همچنین حساسیت به شرایط نگهداری سیم‌ها که باید به طور منظم بررسی و تعویض شوند.
ارتباط آسانسورهای سیم‌بکسل با جرثقیل برجی:
جرثقیل برجی (Tower Cranes) یکی از حیاتی‌ترین تجهیزات در پروژه‌های ساخت‌وساز بلندمرتبه هستند که برای حمل و جابجایی مصالح سنگین در ارتفاعات مختلف استفاده می‌شوند. در بسیاری از موارد، آسانسورهای سیم‌بکسل به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با جرثقیل برجی ارتباط دارند.
برای مثال، در ساختار جرثقیل برجی، سیستم بالابر نیز بر پایه سیم‌بکسل‌ها کار می‌کند که بار را از نقطه‌ای به نقطه دیگر در ارتفاع منتقل می‌کند. همچنین، آسانسورهای سیم‌بکسل کارگاهی معمولاً در کنار جرثقیل‌های برجی نصب می‌شوند تا کارکنان و تجهیزات را سریع و ایمن به طبقات مختلف سازه برسانند.
از طرف دیگر، عملکرد همزمان آسانسور سیم‌بکسل و جرثقیل برجی باعث افزایش بهره‌وری در پروژه می‌شود؛ زیرا جرثقیل مسئول جابجایی افقی و عمودی بارهای سنگین است و آسانسور سیم‌بکسل جابجایی نیروی انسانی و مصالح سبک‌تر را تسهیل می‌کند.
در نهایت، هماهنگی و نگهداری مناسب هر دو سیستم، یعنی آسانسور سیم‌بکسل و جرثقیل برجی، اهمیت فراوانی در ایمنی و پیشرفت سریع پروژه‌های ساخت‌وساز دارد.
۳. آسانسورهای زنجیری (Chain Hoist)
مدل‌های زنجیری اغلب برای پروژه‌های سبک‌تر یا موقتی به‌کار می‌روند. این نوع آسانسور می‌تواند دستی یا برقی باشد و برای استفاده در فضاهای محدود بسیار کاربردی است.
ویژگی‌ها: نصب آسان و مناسب برای پروژه‌های بازسازی یا داخلی
انواع آسانسور کارگاهی بر اساس نوع کاربری
۱. آسانسور حمل نفر
این نوع آسانسور برای انتقال ایمن کارگران به طبقات مختلف طراحی شده است. معمولاً دارای سیستم‌های ایمنی مضاعف از جمله قفل اضطراری، سنسور اضافه‌بار و ترمز اضطراری است.
۲. آسانسور حمل بار
در این مدل، تمرکز روی جابجایی بارهای سنگین مانند کیسه‌های سیمان، تیرآهن، آجر و تجهیزات ساختمانی است. برخلاف آسانسور نفر، طراحی این مدل بیشتر بر اساس استحکام و ظرفیت بار است.
۳. آسانسورهای دو منظوره (نفر و بار)
این نوع ترکیبی از دو مدل قبلی است و می‌تواند همزمان هم افراد و هم بار را جابه‌جا کند. در پروژه‌های بزرگ و طولانی‌مدت، استفاده از این نوع به‌صرفه و کاربردی‌تر است.
کاربردهای آسانسور کارگاهی در ساخت‌وساز
۱. ساختمان‌های مسکونی چندطبقه
در پروژه‌های بلندمرتبه، آسانسور کارگاهی کمک می‌کند تا نیروی انسانی و مصالح در زمان کمتر و با امنیت بیشتر به طبقات منتقل شوند.
۲. پروژه‌های تجاری و برج‌های اداری
در ساخت مال‌ها، برج‌های تجاری یا بیمارستان‌ها، استفاده از آسانسورهای رک و پینیون با ظرفیت بالا کاملاً رایج است.
۳. پروژه‌های صنعتی
کارخانه‌ها، پالایشگاه‌ها و مراکز صنعتی برای نصب تجهیزات سنگین در ارتفاع، به آسانسورهای قدرتمند نیاز دارند.
۴. بازسازی ساختمان‌های قدیمی
در مواقعی که امکان استفاده از آسانسور داخلی وجود ندارد، آسانسورهای زنجیری یا رک‌وپینیون در نمای ساختمان نصب شده و فرآیند بازسازی را تسهیل می‌کنند.
نکات ایمنی در استفاده از آسانسور کارگاهی
- استفاده از افراد آموزش‌دیده برای اپراتوری
- بازرسی روزانه کابل‌ها، دکل، موتور و ترمز
- رعایت حداکثر ظرفیت مجاز
- نصب سیستم برق اضطراری
- قرار دادن تابلو هشدار و دستورالعمل در نزدیکی کابین
مزایای استفاده از آسانسور کارگاهی
- افزایش بهره‌وری: کاهش زمان جابجایی
- ایمنی بیشتر: حذف استفاده از بالابرهای دستی یا داربست
- صرفه‌جویی در نیروی انسانی: کاهش نیاز به حمل دستی مصالح
- کاهش احتمال آسیب به مصالح: انتقال بدون ضربه و لرزش
محدودیت‌ها و چالش‌ها
- هزینه اولیه بالا برای خرید و نصب
- نیاز به برق سه‌فاز در اکثر مدل‌ها
- خرابی ناشی از شرایط آب‌وهوایی مانند باد شدید یا باران
- نیاز به نگهداری منظم و تخصصی
نوآوری‌ها در آسانسورهای کارگاهی
- سیستم‌های مانیتورینگ آنلاین وضعیت دستگاه
- حسگرهای هشدار اضافه‌بار و لرزش
- مدل‌های کم‌مصرف با تکنولوژی بازگشت انرژی (Regenerative braking)
- سیستم‌های ماژولار برای نصب سریع و بدون نیاز به جرثقیل سنگین
چرا معمولا در پروژه های صنعتی مرتفع به تاورکرین نیاز داریم؟
تاورکرین یا جرثقیل برجی، دستگاهی است که برای جابجایی مصالح سنگین در ارتفاعات بالا طراحی شده است. این دستگاه شامل پایه، دکل (برج)، بازو (فلش)، سیستم چرخشی، واگن تعادل و سیستم کابین کنترل می‌باشد. تاورکرین می‌تواند مصالح را به‌صورت افقی و عمودی حرکت دهد و معمولاً در پروژه‌های بلندمرتبه، برج‌سازی، پل‌سازی و صنایع بزرگ کاربرد دارد.
نکات مهم در فروش تاورکرین:
- ظرفیت باربرداری: باید بر اساس نیاز پروژه انتخاب شود.
- ارتفاع و طول فلش: یکی از نکات مهم فروش تاورکرین ، جرثقیل برجی باید مطابق با ارتفاع نهایی ساختمان طراحی شود.
- برند و کشور سازنده: برندهای معتبر مانند Potain، Liebherr، Zoomlion و Yongmao از کیفیت بالاتری برخوردارند.
- خدمات پس از فروش و قطعات یدکی: بسیار حیاتی است و باید در قرارداد فروش لحاظ شود.
- نوع تاورکرین: شامل Hammerhead، Luffing Jib و Flat Top می‌شود که هر کدام مزایا و کاربرد خاص خود را دارند.
نکات کلیدی در فرآیند فروش تاورکرین و آسانسور کارگاهی
- مشاوره فنی پیش از خرید
فروش موفق زمانی انجام می‌شود که خریدار بر اساس نیاز واقعی پروژه انتخاب کند. مشاوره فنی در خصوص ظرفیت، سرعت، ارتفاع، شرایط نصب و نگهداری باید حتماً انجام شود. - بازرسی فنی و گواهینامه‌ها
حتماً باید دستگاه دارای گواهی‌های معتبر ایمنی، استاندارد CE یا ISO و تأییدیه فنی از مراجع ذی‌ربط باشد. - خرید نو یا دست دوم؟
در بسیاری از موارد، خرید تاورکرین یا آسانسور کارگاهی دست دوم اقتصادی‌تر است، به‌شرطی که دستگاه به‌طور کامل بازسازی، سرویس و تست شده باشد. - تضمین خدمات پس از فروش
فروشنده معتبر باید آموزش‌های لازم به اپراتورها بدهد و امکان تأمین قطعات یدکی، تعمیرات و پشتیبانی فنی را فراهم کند.
جمع بندی
در دنیای پرشتاب ساخت‌وساز مدرن، بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته‌ای مانند تاورکرین (جرثقیل برجی) و آسانسورهای کارگاهی به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است. این تجهیزات با هدف ارتقای سرعت، ایمنی و بهره‌وری، نقشی محوری در پیشبرد پروژه‌های عمرانی ایفا می‌کنند.
منبع خبر : towerscrane.com
